Kỹ thuật trồng nấm linh chi thành công

7 bước trồng nấm linh chi thành công
1. Đặc tính sinh học của nấm linh chi
2. Điều kiện ngoại cảnh
3. Thời vụ nuôi trồng
4. Nguyên liệu và phương pháp xử lý nguyên liệu
5. Phương pháp cấy giống
6. Phương pháp ươm túi
7. Phương pháp chăm sóc, thu hái

Kỹ thuật trồng nấm linh chi

Cách đây đã rất lâu, nấm linh chi đã được sử dụng để làm thuốc .Trải qua nhiều triều đại, các sách dược thảo Trung Quốc đều ghi nhận nấm Linh Chi được đặc chế thành thuốc. Linh chi là một loại dược liệu kết tinh được cái quý của mây, của mưa trên núi cao, cái tinh của ngũ hành trong ngày đêm mà khoe năm sắc nên có thể giữ gìn sức khoẻ cho các bậc đế vương theo sách thần nông bản thảo. Còn trong cuốn Bản thảo cương mục của Lý Thời Trân (năm 1950) đã mô tả 6 loại Linh Chi và nêu được tác dụng trị liệu của Linh Chi: Linh Chi đều có tính bình, không độc, làm tăng trí nhớ, bổ gan dương khí, điều hòa tim, trị tức ngực. Với hệ hô hấp có tác dụng thông mũi, lợi phổi, chữa ho nghịch hơi, an thần, ích tỳ khí. Nấm Linh Chi còn có công dụng chữa trị chứng bí tiểu, bổ thận khí, điều trị đau nhức khớp xương, gân cốt rất tốt… Lý Thời Trân coi nấm linh chi như một loại thần dược: Ăn nhiều lần cơ thể khỏe khoắn, không già, sống lâu.

1.Đặc tính sinh học của nấm linh chi

Hình dạng và màu sắc:

Nấm Linh Chi (quả thể) cây nấm gồm 2 phần cuống nấm và mũ nấm (phần phiến đối điện với mũ nấm).

Cuống nấm dài hoặc ngắn, ít phân nhánh, đôi khi có uốn khúc cong queo, đính bên có hình trụ với đường kính từ 0,5-3cm. Lớp vỏ cuống được phủ đều lên mặt tán bằng màu nâu đỏ, nâu đen, bóng và không có lông.

Mũ nấm khi non có hình trứng, phát triển thành hình quạt. Trên mặt mũ nấm có vân gạch đồng tâm có màu sắc được chuyển từ vàng chanh sang vàng nghệ, vàng nâu, vàng cam rồi đỏ nâu và cuối cùng là màu nâu tím nhẵn bóng như láng một lớp vecni. Đường kính của mũ nấm từ 2-15cm, dày từ 0,8-1,2cm, phần đính cuống gồ lên hoặc hơi lõm xuống.

Khi đến tuổi trưởng thành, nấm sẽ phát tán bào tử từ phiến có màu nâu sẫm.
2.Điều kiện ngoại cảnh
Độ ẩm:

– Độ ẩm cơ chất: 60%-62%

– Độ ẩm không khí: 80-95%.
Nhiệt độ thích hợp:

– Giai đoạn nuôi sợi: 20OC – 30OC.

– Giai đoạn quả thể: 22OC – 28OC.
Độ thông thoáng:

Trong suốt quá trình sinh trưởng quả thể, nấm Linh Chi đều cần có độ thông thoáng tốt.
Ánh sáng:
Dinh dưỡng:

dùng trực tiếp nguồn xenlulôza.
Độ pH:

Linh Chi thích nghi trong môi trường trung tính đến axit yếu (pH 5,5-7).

– Giai đoạn nuôi sợi: kín gió,độ sáng vừa phải

– Giai đoạn quả thể phát triển:cần ánh sáng tán xạ (ánh sáng đọc sách được), ánh sáng được cân đối từ mọi phía.

3.Thời vụ nuôi trồng

Trồng nấm linh chi cũng giống như trồng những loại hoa màu khác. Nấm cũng sẽ có những thời vụ riêng của mình. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, thì nấm bắt đầu cấy giống làm 2 đợt như sau:

Đợt 1:từ ngày 15/1 đến 15/3.

Đợt 2: từ 15/8 đến 15/9 dương lịch.

4.Nguyên liệu và phương pháp xử lý nguyên liệu
Nguyên liệu:

Nguyên liệu chủ yếu của Linh Chi là mùn cưa khô hoặc tươi của các loại gỗ mềm, không có tinh dầu hay độc tố. Ngoài ra còn có thể trồng Linh Chi từ nguyên liệu là thân gỗ mềm, các cây thuốc thuộc họ thân thảo.
Phương pháp xử lý nguyên liệu:
Chuẩn bị:

Bông nút, cổ nút…
Mùn cưa của các loại gỗ mềm
Các phụ gia khác (bột nhẹ,…)
Túi nilon chịu nhiệt.
Nước sạch (nước sinh hoạt ăn, uống hàng ngày).

Phương pháp đóng túi:

Mùn cưa được tạo ẩm và ủ giống như phần xử lý mùn cưa trồng mộc nhĩ. Sau đó phối trộn thêm với các phụ gia để đóng vào túi nilon theo kích thước sao cho khối lượng mỗi túi đạt 1,1-1,4kg rồi đưa vào thanh trùng.
Phương pháp thanh trùng:

Phương pháp 1: ở nhiệt độ 100OC cần hấp cách thuỷ kéo dài trong khoảng thời gian 10-12 giờ.
Phương pháp 2: trong thời gian 90-120 phút tathanh trùng bằng nồi áp suất (Autoclave) duy trì ở nhiệt độ 119-126OC.

5.Phương pháp cấy giống
Chuẩn bị:

Phòng cấy: phòng cấy giống phải sạch sẽ, thông thoáng và được thanh trùng định kỳ bằng bột lưu huỳnh.

Dụng cụ cấy giống: que cấy, đèn cồn,cồn sát trùng, panh kẹp, bàn cấy…

Nguyên liệu: đã được thanh trùng bằng cồn, để nguội.

Giống: sử dụng hai loại giống chủ yếu là trên hạt và trên que gỗ.

Giống tốt phải đúng tuổi, không mắc bệnh nấm mốc, nấm dại hay là vi khuẩn…
Cấy giống:
Phương pháp 1: Cấy giống trên que gỗ:

+ Khi cấy giống cần đặt túi nguyên liệu sát đèn cồn vào túi giống,tiếp theo gắp từng que ở túi giống cấy vào túi nguyên liệu

+ Với phương pháp này cần tạo lỗ ở túi nguyên liệu có đường kính 1,7-2cm và sâu 15-18cm.
Phương pháp 2:

+ Đối với giống Linh Chi cấy trên hạt, cần phải dùng que cấy kều nhẹ giống cho đều trên bề mặt túi nguyên liệu tránh giập nát giống.

+ Lượng giống: 10-15gam giống cho 1 túi nguyên liệu (1 túi giống 300 gam cấy đủ cho 25-30 túi nguyên liệu).
Chú ý:

Phải thường xuyên vệ sinh sạch sẽ phòng cấy giống.
Dùng cồn lau miệng chai giống trước khi cấy giống giúp loại bỏ lớp màng trên bề mặt nhưng không được để hạt giống bị nát
Giống cấy phải đảm bản đúng độ tuổi.
Chai giống luôn luôn đặt nằm ngang trong quá trình cấy giống.
Sau khi cấy giống đậy nút bông lại và vận chuyển túi vào khu vực ươm.

6.Phương pháp ươm túi
Chuẩn bị khu vực ươm:

Nhà ươm túi chuẩn phải đảm bảo các yêu cầu về nhiệt độ 20-30OC, về độ ẩm từ 75% đến 85%, ánh sáng yếu, thông thoáng và sạch sẽ
Ươm túi:

– Nhà ươm được chuẩn bị xong thì chuyển từng lớp và đặt nhẹ nhàng trên các giàn giá hoặc xếp thành luống Giữa các giàn luống có lối đi thoáng, khoảng cách giữa các túi 2-3cm.

– Trong thời gian ươm không được tưới nước, vị trí của nấm không được dịch chuyển nhiều nơi.

– Khi sợi nấm đang phát triển nếu thấy có túi bị nhiễm cần phải loại bỏ ngay khỏi khu vực ươm giống rồi tìm nguyên nhân để khắc phục:

Túi bị nhiễm bề mặt phần lớn do thao tác cấy và phòng giống bị ô nhiễm.
Túi bị nhiễm từng phần hay toàn bộ có thể do bị thủng hoặc hấp vô trùng chưa đạt yêu cầu.

7.Phương pháp chăm sóc, thu hái

Chuẩn bị các điều kiện:
Nhà trồng nấm Linh chi.

Nhà trồng nấm phải đảm bảo sạch sẽ, thông thoáng, chống mưa dột và chủ động được các điều kiện sinh thái như sau:

Kín gió
Ánh sáng được chia đều từ mọi phía, phù hợp nhất với ánh sáng đọc sách
Độ ẩm không khí đạt từ 80-90%.
Nhiệt độ thích hợp nấm mọc dao động từ 22OC đến 28OC.

Trong nhà trồng nấm diện tích sử dụng tăng lên khi lắp thêm hệ thống giàn giá

Trong quá trình chăm sóc, thu hái linh chi có 2 phương pháp sau:
Phương pháp phủ đất:

+ Đất được phủ như đất phủ nấm mỡ.

+ Cách phủ đất: khi sợi nấm đã ăn kín khoảng ¾ túi, nút bông được gỡ bỏ, bung miệng túi giống, cuối cùng phủ lên trên bề mặt một lớp đất có chiều dày 2-3cm.

+ Chăm sóc sau khi phủ đất:

Cần phải tưới (tưới phun sương) rất cẩn thận không để đất quá khô cũng như quá ướt bới vì: đất khô nấm không thể mọc được nhưng tưới nhiều, nước thấm xuống nền cơ chất sẽ gây nhiễm bệnh, ảnh hưởng không tốt đến quá trình hình thành quả thể nấm. Từ lúc phủ đất đến 10 ngày sau trong nhà cần duy trì độ ẩm không khí đạt 80-90% bằng cách tưới nước thường xuyên trên nền nhà. Khi quả thể bắt đầu nhô lên trên mặt lớp đất phủ cần duy trì độ ẩm liên tục như trên cho đến thời điểm thu hái được. Độ tuổi thu hoạch nấm kéo dài khoảng 65-70 ngày.

Tùy theo điều kiện thời tiết trong ngày để ta duy trì độ ẩm trong phòng và tưới phun sương nhẹ trực tiếp trên bề mặt đất phủ sao cho hợp lý. Thường độ ẩm của đất trồng nấm tương tự độ ẩm của đất trồng rau là tưới 1-3 lần trong ngày. Việc chăm sóc như trên kéo dài liên tục cho tới khi nấm đến tuổi thu hái khi thấy viền màu trắng trên mũ nấm không còn nữa.
Phương pháp không phủ đất:

Rạch túi và tưới nước:

Khi sợi nấm đã ăn kín ¾ túi (khoảng 25-30 ngày) thì ta có thể rạch túi. Cần rạch 2 vết sâu vào trong túi 0,2-0,5cm, đối xứng trên bề mặt túi nấm. khoảng cách đặt nấm là 2-3cm để nấm ra không chạm vào nhau.

Cần tiến hành tưới nước trên nền nhà từ 7 đến 10 ngày đầu , đảm bảo độ ẩm 80-90%, thông thoáng vừa phải.

Khi quả thể nấm bắt đầu mọc lên từ các vết rạch hoặc qua nút bông thì ngoài việc tạo ẩm không khí, có thể tưới phun sương nhẹ vào túi nấm từ 1-3 lần mỗi ngày (tuỳ theo điều kiện thời tiết). Chế độ chăm sóc được duy trì liên tục và thu hái được khi nhìn thấy viền trắng trên vành mũ quả thể không còn nữa.
Thu hái:

Độ ẩm của nấm khô dưới 13%, với tỷ lệ 3kg tươi cho 1 kg khô.
Quả thể nấm sau khi thu hái được vệ sinh sạch sẽ,nấm được phơi khô hoặc sấy ở nhiệt độ 40OC – 45OC 1 tấn nguyên liệu tươi thu được 18 đến 30kg nấm khô,tức là cứ 6 – 9% quả nấm tuoi tương đương khoảng 1,8 – 3% nấm khô.
Dùng kéo hoặc dao săc căt chân nấm sát bề mặt túi.
Đợt 1 vừa thu hoạch xong sẽ tiến hành chăm sóc như lúc ban đầu kịp thu đợt 2.

————————————————-
Người phương Đông nhận thấy những tác dụng về nấm linh chi và tập hợp cụ thể ở các mặt sau:

Bảo can (bảo vệ gan)
Cường phế (thêm sức cho phổi, hệ hô hấp)
Cường tâm (thêm sức cho tim)
Giải cảm (giải toả trạng thái dị cảm)
Giải độc (giải toả trạng thái nhiễm độc)
Kiện não (làm sáng suốt, minh mẫn)
Kiện vị ( chữa dạ dày và hệ tiêu hoá)
Trường sinh (sống lâu tăng tuổi thọ).

Qua quá trình nghiên cứu và sử dụng, người ta nhận thấy dược liệu này rất hữu ích đối với rất nhiều loại bệnh: tim mạch, rụng tóc, nhiễm mỡ, xơ mạch, hô hấp, gan mãn tính…

Linh chi có tác dụng chứa bệnh tim mạch
Dùng nấm linh có hiệu quả tốt với bệnh hô hấp
Nấm linh chi đỏ đối với bệnh rụng tóc